ອະຣິຍະສັດ 4

ອະຣິຍະສັດ ຫຼື ອະຣິຍະສັຈ ໝາຍເຖິງຂອງຈິງອັນປະເສີດ ຫຼື ຂອງຈິງທີ່ຫ່າງໄກຈາກຂ້າເສິກມີ 4 ປະການຄື: ທຸກ (ທຸກຂ໌), ສະມຸໄທ (ສະມຸທັຍ), ນິໂຣດ (ນິໂຣທ) ແລະ ມັກມີອົງ 8 (ມັຄ) ເຊິ່ງເຈົ້າຊາຍສີທັດທະໄດ້ຊົງຄົ້ນພົບ ແລະ ຕັດສະຮູ້ເປັນພຣະພຸດທະເຈົ້າໃນວັນເພັງເດືອນ 6 ຢູ່ກ້ອງຕົ້ນສີມະຫາໂພ (ພຸດທະຄາຍາໃນປະຈຸບັນ), ປະເທດອິນເດຍ. ອະຣິຍະສັດ 4 ຖືວ່າເປັນຫຼັກສຳຄັນຂອງພຸດທະສາສະໜາ ທີ່ຊາວພຸດທັງຫລາຍຈະຕ້ອງເຂົ້າໃຈຢ່າງເລິກເຊິ່ງ ເພື່ອນຳໄປປະພຶດປະຕິບັດໃຫ້ເກີດມັກ, ຜົນ ແລະນິບພານ ອັນເປັນຄວາມສຸກນິຣັນດອນ ເຊິ່ງເປັນຈຸດໝາຍສູງສຸດຂອງພຸດທະສາສະໜາ.

ທຸກ

ທຸກ (ທຸກຂ໌) ຄືຄວາມທຸກທາງກາຍ ຄວາມທຸກທາງໃຈ. ຖ້າຈະກ່າວໂດຍລະອຽດແລ້ວມີຫຼາຍເຊັ່ນ: ຄວາມເກີດກໍເປັນທຸກ, ຄວາມແກ່ກໍເປັນທຸກ, ຄວາມຕາຍກໍເປັນທຸກ, ຄວາມເສົ້າໂສກອາໄລ ຄວາມບໍ່ສະບາຍກາຍ ຄວາມບໍ່ສະບາຍໃຈຄວາມຄັບແຄ້ນໃຈກໍເປັນທຸກ, ຄວາມປະສົບກັບສິ່ງທີ່ບໍ່ເພິ່ງປາດຖະໜາກໍເປັນທຸກ, ຄວາມພັດພາກຈາກສິ່ງທີ່ເປັນທີ່ຮັກທີ່ພໍໃຈກໍເປັນທຸກ ແລະອື່ນໆ. ແຕ່ຖ້າຈະກ່າວໂດຍສະຫຼຸບແລ້ວ ທ່ານເຈົ້າຄຸນໂຊດົກ ຍານະສິດທິ ກ່າວວ່າມີ 4 ຢ່າງໄດ້ແກ່: ທຸກຂະເວທະນາ ຄືທຸກເຈັບ ທຸກປວດ (ເຈັບຕາ, ເຈັບຫົວ, ລົດລົ້ມ....), ທຸກຂະສະພາວະ ຄືທຸກປະຈຳສັງຂານ: ຫີວເຂົ້າ ຫີວນ້ຳ ປວດຂີ້ ປວດຢ່ຽວ, ທຸກຂະລັກສະນະ ຄືໝາຍບອກໃຫ້ຮູ້ວ່າເປັນທຸກເຊັ່ນ ນັກໂທດຖືກໃສ່ໂສ້ລ່າມຂາແລະກະລັບມື ແລະ ທຸກຂະອະຣິຍະສັດ. ທຸກຂະອະຣິຍະສັດ ວ່າໂດຍອົງທຳມີ 160 (ໂລກີຍະກິດ 81 ດວງ, ເຈຕະສິກ 51 ດວງ ແລະ ຮູບ 28); ເມື່ອຫຍໍ້ກໍຄືຂັນ 5; ຫຍໍ້ຈາກຂັນ 5 ມີ 3 (ຮູບ ນາມເຈຕະສິກ ແລະນາມຈິດ); ຫຍໍ້ຈາກ 3 ເຫລືອ 2 ຄື: ຮູບ ກັບ ນາມ ຫລື ກາຍ ກັບ ໃຈ.

ສະມຸໄທ

ສະມຸໄທ (ສະມຸທັຍ) ຄືສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ເກີດທຸກ ເຊິ່ງເກີດຈາກຄວາມຕ້ອງການຂອງມະນຸດ ໄດ້ແກ່ຕັນຫາ. ຕັນຫາຄືຄວາມທະເຍີທະຍານຢາກ ມີ 3 ປະເພດຄື: ກາມຕັນຫາ (ຄວາມຢາກໃນກາມະຄຸນ 5: ຮູບ, ສຽງ, ກິ່ນ, ຣົດ ແລະ ສຳພັດ), ພາວະຕັນຫາ (ຄວາມຢາກເປັນນັ້ນ ຢາກເປັນນີ້) ແລະ ວິພາວະຕັນຫາ (ຄວາມທະເຍີທະຍານຢາກໃນວິພົບ ຄືຄວາມຢາກບໍ່ເປັນນັ້ນ ບໍ່ເປັນນີ້). ຄວາມຈິງສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ເຮົາທະເຍີທະຍານຢາກກໍເພາະເຮົາມີກິເລດ. ກິເລດໝາຍເຖິງສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ເສົ້າໝອງ ຄອບງຳຈິດໃຈຂອງມະນຸດມີຢູ່ 3 ປະເພດຄື: ອະນຸໄສກິເລດ (ກິເລດລະອຽດທີ່ນອນຢູ່ໃນຈິດໄຮ້ສຳນຶກຂອງຄົນເຮົາ), ປະຣິຍຸດຖານກິເລດ (ກິເລດຢ່າງກາງ) ຫລື ນິວອນ 5 ແລະ ວີຕິກກະມະກິເລດ (ກິເລດຫຍາບ) ຄືຄວາມຊົ່ວທີ່ອອກມາຈາກກາຍແລະປາກ.​ ດັ່ງນັ້ນ ອາດຈະຈັດສະມຸໄທເປັນ ປັດຕິດຈະສະມຸບບາດສາຍເກີດ ກໍໄດ້ ເພາະສິ່ງນີ້ມີ ສິ່ງນີ້ຈິ່ງມີ (ມີກິເລດ ຈິ່ງມີຕັນຫາ, ມີຕັນຫາຈິ່ງມີທຸກ).

ອະນຸໄສກິເລດ

1. ກາມະຣາຄານຸໄສ ຄວາມຍິນດີໃນກາມະຄຸນອາຣົມ ເຊິ່ງຈະນອນຢູ່ຂັນທະສັນດານ ເມື່ອມີອາຣົມຄືຮູບ ສຽງ ກິ່ນ ຣົດ ແລະສຳພັດຕ່າງໆມາກະທົບກັບຕາ ຫູ ດັງ ລີ້ນ ແລະ ກາຍ (ໂລພະເຈຕະສິກ).
2. ພະວະຣາຄານຸໄສ ຄວາມຍິນດີຕິດໃຈໃນຮູປະພົບ ຫຼື ຣູປະຊານ ອະຣູປະຊານ (ໂລພະເຈຕະສິກ).
3. ປະຕິຄານຸໄສ ຄວາມບໍ່ຍິນດີບໍ່ພໍໃຈໃນອາຣົມ (ໂທສະເຈຕະສິກ).
4. ມານານຸໄສ ຄວາມທະນົງໂຕ ໂອ້ອວດ ຖືໂຕ ບໍ່ຍອມອ່ອນຂໍ້ໃຫ້ແກ່ຜູ້ໃດ (ມານານຸເຈຕະສິກ).
5. ທິດຖານຸໄສ ຄວາມເຫັນຜິດ (ທິດຖີເຈຕະສິກ).
6. ວິຈິກິດສານຸໄສ ຄວາມລັງເລສົງໄສ (ວິຈິກິດສາເຈຕະສິກ).
7. ອະວິດຊານຸໄສ ຄວາມຫລົງ ມົວເມົາ (ໂມຫະເຈຕະສິກ).

ນິວອນ 5

1. ກາມະສັນທະ ຄວາມພໍໃຈໃນກາມະຄຸນ 5 (ຮູບ ສຽງ ກິ່ນ ຣົດ ແລະ ສຳພັດ).
2. ພະຍາບາດ ຄວາມຢາກຮ້າຍ ອາຄາດພະຍາບາດ.
3. ຖິນມິດທະ ຄວາມງ່ວງເຫງົາຫາວນອນ
4. ອຸດທັດຈະກຸກກຸດຈະ ຄວາມຟຸ້ງຊານລຳຄານໃຈ
5. ວິຈິກິດສາ ຄວາມລັງເລສົງໄສ

ວີຕິກກະມະກິເລດ

ກິເລດຢ່າງຫຍາບ ຄື ການປະພຶດກາຍະກຳທຸຈະຣິດ 3 (ຂ້າສັດ, ລັກຊັບ, ປະພຶດຜິດໃນກາມ),​ ວາຈີກຳທຸຈະຣິດ 4 (ເວົ້າຕົວະ, ເວົ້າຄຳຫຍາຍ, ເວົ້າຍຸແຍ່ ແລະ ເວົ້າບໍ່ມີສາຣະປະໂຫຍດ).

ນິໂຣດ

ນິໂຣດ (ນິໂຣທ) ຄືການດັບ ໝາຍເຖິງການດັບທຸກ (ນິບພານ), ການດັບທຸກກໍຄືດັບຕັນຫາ 3 ປະການ ຫຼື ກິເລດ 3 ຂັ້ນນັ້ນເອງ ເພາະກິເລດພາໃຫ້ດັບຕັນຫາ ດັບຕັນຫາພາໃຫ້ດັບທຸກ (ປະຕິດຈະສະມຸບບາດສາຍດັບ). ນິໂຣດ ຫຼື ການດັບແບ່ງເປັນ 5 ປະເພດດັ່ງນີ້:

1. ຕະທັງຄະນິໂຣດ ດັບດ້ວຍອົງນັ້ນໆ ດັບດ້ວຍອຳນາດຂອງສິນ ຫຼື ວິປັດສະນາຍານ
2. ວິຂຳພະນະນິໂຣດ ດັບຍ້ອນການຂົ່ມໄວ້ດ້ວຍອົງຊານ. ເມື່ອຍັງຊົງຊານຢູ່, ກິເລດກໍບໍ່ເກີດຂື້ນ.
3. ສະມຸດເສຖະນິໂຣດ ດັບເດັດຂາດດ້ວຍໂລກຸດຕະຣະມັກທັງ 4 (ມັກຄະຈິດ) ກຳລັງລະກິເລດ ຕົວຢ່າງການບຳເພັນຕັດກິເລດຂອງພຣະອະຣິຍະ.
4. ປະຕິປັດສັດທິນິໂຣດ ດັບສະໜິດ ໂດຍອາໄສໂລກຸດຕະຣະມັກດັບກິເລດໄປແລ້ວ ບັນລຸໂລກຸດຕະຣະຜົນໄປແລ້ວ.
5. ນິດສະຣະນະນິໂຣດ ດັບຢ່າງຖາວອນ ຄືດັບກິເລດທັງໝົດໄດ້ຢ່າງເດັດຂາດ ດຳລົງຢູ່ໃນສະພາວະບໍ່ມີກິເລດ (ນິບພານ). ສຳເລັດພາລະກິດແລ້ວ.

ມັກມີອົງ 8

ມັກ (ມັຄ) ມີອົງ 8 ຫລື ອັດຖັງຄິກະມັກ ແປວ່າຫົນທາງອັນປະເສີດໄປສູ່ການດັບທຸກ (ນິໂຣດ).​ ບາງຕຳລາກໍເອີ້ນວ່າທາງສາຍກາງ (ກາງຢູ່ທີ່ຂັນ 5) ເປັນຫົນທາງປະຕິບັດເພື່ອໃຫ້ຄົນເຮົາພົ້ນທຸກ ກໍຄືຍັງສັບພະສັດໄປສູ່ມັກ ຜົນ ນິບພານ ເຊິ່ງເປັນຄວາມສຸກຂັ້ນສຸດຍອດມີອົງປະກອບ 8 ປະການຄື:

1. ສຳມາທິດຖີ   ຄວາມເຫັນຊອບ ຄືເຫັນຕາມສະພາບຄວາມເປັນຈິງຂອງສິ່ງທັງຫລາຍເຊັ່ນ: ເຫັນອະຣິຍະ ສັດ 4, ພຣະໄຕຣລັກ, ປະຕິດຈະສະມຸບບາດ...
2. ສຳມາສັງກັບປະ ຄວາມຄິດຊອບ ໄດ້ແກ່ເນກະຂັມມະສັງກັບປະ (ຄິດອອກຈາກກາມະຄຸນ 5), ອະພະຍາບາທະສັງກັບປະ (ຄິດບໍ່ອາຄາດພະຍາບາດ)...
3. ສຳມາວາຈາ   ວາຈາຊອບ ໄດ້ແກ່ ວາຈີສຸຈະຣິດ 4 (ເວົ້າຄວາມຈິງ, ເວົ້າສຸພາບ, ບໍ່ເວົ້າຍຸແຍ່ ແລະເວົ້າມີສາຣະປະໂຫຍດ)
4. ສຳມາກຳມັນຕະ  ການກະທຳຊອບ ໄດ້ແກ່ ກາຍາສຸຈະຣິດ 3 (ເວັ້ນຈາກຂ້າສັດ, ເວັ້ນຈາກການລັກຊັບ, ເວັ້ນຈາກການປະພຶດຜິດໃນກາມ)
5. ສຳມາອາຊີວະ     ການລ້ຽງຊີວິດຊອບ ໄດ້ແກ່ເວັ້ນຈາກມິດຊາຊີບ
6. ສຳມາວາຍາມະ   ຄວາມພຽນຊອບ ໄດ້ແກ່ ສັມມັບປະທານ 4 (ຄວາມພຽນ 4 ປະການ)
7. ສຳມາສະຕິ         ຄວາມລະນຶກຊອບ ໄດ້ແກ່ລະນຶກ ຫຼື ຈະເຣີນໃນ ສະຕິປັດຖານ 4 (ກາຍາ, ເວທະນາ, ຈິດຕາ ແລະ ທຳມານຸປັດສະນາ).
8. ສຳມາສະມາທິ     ຄວາມຕັ້ງໃຈໝັ້ນຊອບ ຄືຕັ້ງໃຈແນ່ວແນ່ໃນ ຊານ  1-4.

ສະຫຼຸບ

ບຸກຄົນຜູ້ທີ່ຕ້ອງການພົ້ນທຸກ ຈະຕ້ອງລົງມືປະພຶດປະຕິບັດມັກມີອົງ 8 ເພາະເປັນທາງດຽວເທົ່ານັ້ນທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ມະນຸດຫຼຸດພົ້ນຈາກຄວາມທຸກທັງປວງ ເຮັດໃຫ້ຄົນທຳມະດາກາຍເປັນພຣະອະຣິຍະ ແລະບັນລຸນິບພານໃນທີ່ສຸດ. ການປະພຶດມັກມີອົງ 8 ກໍຄືການຈະເຣີນໄຕຣສິກຂາ (ສິນ ສະມາທິ ແລະປັນຍາ).​ ການຈະເຣີນສິນ ສະມາທິ ປັນຍາ ກໍຄືການປະຕິບັດສະມາຖະ ແລະ ວິປັດສະນາກຳມັດຖານ (ສະຕິປັດຖານ) ເພື່ອຂັດເກົາກິເລດ 3 ປະການໃຫ້ເບົາບາງລົງເທື່ອລະນ້ອຍ ແລະ ກ້າວໄປເຖິງການທຳລາຍກິເລດໃຫ້ໝົດກ້ຽງ ຈິ່ງຈະບັນລຸຄວາມສຸກອັນສຸດຍອດ ເຊິ່ງເປັນ ຈຸດໝາຍສູງສຸດຂອງຊີວິດ.

ແນະນຳອ່ານ

• ການທຳບຸນ 3 ປະການ
• ຈຸດໝາຍຂອງຊີວິດ